Raymond Lefèvre's orchestral music: timeless or will be forgotten?

 In this short article, the author hopes that if readers have heard the orchestral music of Raymond Lefèvre (abbreviated: RL), they will remember an outstanding orchestrator and arranger. If not, then please find out and listen to a few dozen of his most excellent pieces.

Biography

According to the book “Les Arrangeurs de la Chanson Française” by Serge Elhaik, published in 2018, Raymond Lefèvre was born on November 20, 1929, almost a century ago. He grew up in a family that, although not middle class, was very fond of music. His father knew how to play the clarinet, piano and cello. RL studied flute and piano from a young age, he won first prize in both instruments in his locality (Calais) as well as first prize in music theory. Realizing that Calais did not have the means to continue his studies, he asked his parents to let him go to Paris to study in 1946, when he was only 16 years old. He later passed the entrance exam to the “Conservatoire National Supérieur de Music” in Paris.

Knowing that his parents did not have enough money to support his education, in the second month he began to ask to play piano for dance bands and orchestras in Paris. He gradually became interested in playing popular music and jazz, and in 1949 he became the pianist and arranger for the Hubert Rostaings band, and a few years later became the pianist for the Bernard Hilda band, which at that time was the most famous lounge band in Paris. He also followed Bernard Hilda to play music throughout Italy, Spain, Monte Carlo, and the United States.

Around the mid-1950s, RL met Franck Pourcel, a musician whose orchestra had become famous and who recorded with Pathé–Marconi. Franck asked RL to write arrangements for some of the band's music as well as being his pianist. Through Franck, RL was introduced to Paul Mauriat, the beginning of a close friendship between the three of them.

In 1956, RL decided to form his own band under the name «Raymond Lefèvre et son grand orchestra». He also signed a contract as conductor for the Barclay company, responsible for writing orchestrations for new singers, the first of whom was none other than the lovely singer Dalida, with many famous songs such as « Bambino », « Love in Portofino », « O Sole Mio », « La Chanson d'Orphée », etc. In addition, he was also a conductor and composer for TV programs from the late 1950s to the early 1970s such as « Musicorama », « Palmarès des Chansons », « Cadet Rousselle ». In addition, he also composed the soundtrack for the 6-volume series "Les Gendarmes de Saint-Tropez", starring the great actor Louis de Funès, and several subsequent films.

 

Figure 1 – Raymond Lefèvre's official albums – Source: https://www.grandorchestras.com/lefevre

It was not until 1972, when he had become famous all over the world,  especially in Japan with the song "La Reine de Saba", which he was invited to tour all over Japan for many years, that he slowed down his tremendous workload, and solely focused on composing for the orchestra that bears his name. The 1970s and 1980s continued to witness his achievements in orchestration with his albums of French, American, British, Italian music, and the renewal of classical music with albums such as "Soul Symphonies 1, 2, 3 & 4", "Back to Bach", etc. His best arrangements have been the companions of many music listeners such as myself, from the mid-1950s until today and forever in the future ...

In the 1990s, he wrote less and began to compose several CDs with his second son, Jean-Michel Lefèvre. In the early 2000s, he let his son continue to tour Japan several times. He passed away on August 27, 2008, at the age of 78.

The above is a short biography of Mr. Raymond Lefèvre, which very few people outside of France and Japan know. Only after the author Serge Elhaik published the book "Les Arrangeurs de la Chanson Française" with 2158 pages and over two hundred interviews (!), international music lovers then had the opportunity to learn about the biographies and compositional processes of the "giants" of French music arrangements such as Franck Pourcel, RL, Caravelli, Vladimir Cosma, Gérard Gambus, Christian Gaubert and Jean Musy (who arranged the music for Francis Lai), André Popp, etc.

Going back in history through the arrangements of Raymond Lefèvre

Going back to explore the music from the 1960s to the early 1990s, listeners find the gems of a golden age of popular music, with a very elegant style of RL. Not only do we find British and American music like The Beatles, but we also hear French, Italian, and classical music rejuvenated with electric guitar, bass and drums. Typical are British and American songs such as “Strangers in the Night”, “A Whiter Shade of Pale”, “The World We Know”, “Raindrops Keep Fallin' on my Head”, “Bridge Over Troubled Water”, “We Shall Dance”, “Let Me Try Again”, etc. We also see that RL is very fond of French music, sending listeners many excellent songs such as: « La Boheme », « Un Homme et une Femme », « Love me, Please Love me », « Ame Caline (Soul Coaxing) », « La Reine de Saba », « 13 Jours en France », « Que Je t'aime », « La Musica », « Viens Viens », « Rien Qu'une Larme », and many, many more …

After RL stopped making new CDs, Victor Entertainment company made a set of “The Best of Raymond Lefèvre“. They were indeed containing most of the best works of RL, most notably on Italian music, French music (the genre « classic chanson »), and Classical music rejuvenated (see Figure 2).

 

Figure 2 - Cover images of some selected CDs produced by Japan - Source: personal documents.

• French Chanson : a compilation CD titled « Hymne a L'amour », with immortal « chansons » like « Les Feuilles Mortes », « La Boheme », « La Mer », « La Vie En Rose », « L'important C'est La Rose », etc.
• Italian music : a CD compilation entitled « Da Troppo Tempo » with the above song and other contemporary songs such as « Io Che Non Vivo », « Un Grand Amore E Niente Piu », « Parole-Parole », etc.
• Classical Music popularized with the discs « Raymond Lefèvre Pop Classical »: « Le Canon de Pachebel », « Aria de Bach », « Concerto Pour Une Voix », etc.

Raymond Lefèvre's Musical Style

If we can compare the two musical styles of Paul Mauriat (PM) and RL in general, PM's orchestral music somewhat has a mathematical precision, like the music of JS Bach, while Raymond Lefèvre's can be compared to a certain school of architecture, which makes us feel very comfortable to live in. Raymond's music does not have the outstanding intelligence, "genius" appearance like WA Mozart, but I find his music has nuances like LV Beethoven, more subtle, more introspective than the music of Bach or Mozart.

After listening to many scattered youtube and mp3s of songs that I don't have the CD, plus songs from 10 CDs that I bought nearly 30 years ago during my first visit to Paris, there are about 40 songs that I really like, the most typical of the following music genre:

• ·  Contemporary French Music : Après Toi , Sans Toi Je Suis Seul , Je T'aime - Moi Non Plus , Chez Laurette , Il Neige Sur Yesterday , Eux , La Reine De Saba , Emmanuelle , Goodbye Marylou , Belle Ile En Mer , La Maison Est En Ruine , Concerto Pour Une Voix , 13 Jours En France , Viens Viens , Un Jour Un Enfant , Que Je T'aime , Deux Amis Pour Un Amour , Mourir D'aimer , Une simple mélodie.

• ·   Italian Music : Io Che Non Vivo , Da Troppo Tempo , Un Grand Amore E Niente Piu , Paroles-Paroles , Storie Di Tutti I Giorni , Donna Con Te , Le Colline Sono In Fiore, Qui Saura .

• ·   European and American music : Let Me Try Again , Yesterday Once More , Little Girl , Save Your Kisses For Me , AW hi ter Shade Of Pale , We Shall Dance , Hotel California.

• · Popularized Classical Music : Adagio De La Sonate Pathetique De Beethoven , Adagio Du Concerto En Do Mineur De Marcello , Aria De Bach , Le Canon De Pachelbel .

The above songs are the best in my opinion, of course there are many other songs about French music "chansons" that are also good but I don't like the melody as much as the above songs.

The common feature of these harmonies is that they all have at least two or three melodies: the main melody of the song, and one or more secondary melodies, alternating with the main one to enhance it or create a harmony that makes the song very balanced in. The listeners thus feel very comfortable, pleasant, and safe. These secondary melodies have layers, a clear structure, not arbitrary. Mr. Raymond has a very scientific way of filling in the gaps between musical phrases, I never found the music loose, there is always this, that, complementing each other. I will let you to discover for yourself how RL plays the above songs, because words cannot convey the satisfaction and joy when listening to RL's music.

Raymond Lefèvre's music: timeless or will be forgotten?

In my observations, the Japanese have bought the copyrights to release all the LPs and CDs that RL made. They have slowly released them, first exclusively in their own country, with selected music discs labeled "compilations", "the best of", "deluxe", in which the song titles must be in Japanese first, as shown in Figure 3 below. When buying discs produced in Japan as I just mentioned above, if I want to see the song titles appear on my iPhone, I have to replace the Japanese characters with the original song titles, which is very time-consuming.

 

Figure 3 - The contents of the CDs are all written in Japanese first - Source: personal document.

When asked by Serge Elhaik during his lifetime whether Raymond's orchestra ever performed in major opera houses in France, Raymond replied, "Never!" He added that Paul Mauriat suffered the same fate, that his music and that of other "giants" such as Franck Pourcel and Caravelli were only popular with international audiences, while the French people were indifferent! What a pity!

After seeing a French music producer – Mr. Stéphane Lerouge – he is very vital and influential in collecting / curating the assets of the old musical masters to create Collections such as Ennio Morricone 1 & 2 , then Michel Legrand , then Francis Lai , I often wonder why Mr. Stéphane does not make a collection of Raymond Lefèvre to sell to international music collectors? Why let a musical treasure of a French musician fall into the hands of the Japanese, causing the French people and the world to suffer? Victor Entertainment has stopped producing Raymond Lefèvre records for more than 15 years now, and if they sell them again, it will only be on their domestic market.

  

Figure 4 – two CD collections of Maestro Ennio Morricone, curated by Mr. Stéphane Lerouge (18 CDs for Vol 1 and 14 CDs for Vol 2.)

Exactly ten years ago (2014), when I finished my third article on Paul Mauriat's orchestral music, I still regretted that I had listened to Raymond Lefèvre's music as much as PM's, but had not written a single article about him. This year, on the occasion my yearly holiday retreat, I made up my mind to write an article about RL, sharing my feelings about the pain of not being able to collect the original discs (LPs or CDs) which RL himself published. Thank you for your time in reading this far.

Best regards,

Hoctro

12/25/2024

--

References

1. “ Les Arrangeurs de la Chanson Française » - Serge Elhaik. Textuel published 2018.

2. Raymond Lefèvre’s Fan website: https://www.grandorchestras.com/lefevre

3. Victor Entertainment's Raymond Lefèvre Discography page (in Japanese). The CDs were released only once, mostly in 2009, and were sold only in Japan. They are now out of print. If one wants to buy used CDs on Ebay, they average about $90 a disc.

https://www.jvcmusic.co.jp/-/Discographylist/A002476.html

Ennio Morricone and his World of Music

Mời bạn đọc theo dõi bản tiếng Việt ở đây:

https://t-van.net/hoc-tro-the-gioi-am-thanh-cua-nhac-su-ennio-morricone/

Sau đây là bản dịch thoát từ Google Translation và đuôc hiệu đính thêm cho rõ nghĩa. Bản này dành cho bạn đọc quốc tế.

***

*This is a loosely translated version of my Vietnamese essay. At times, a sentence might sound childish, as the core of the translation is done by Google Translate, I just proofread it and slightly changed a word or two to make sure the content is as faithful to the original as possible. Google Translation has come a long way, and I'm so amazed at the accuracy and quality of the translated copy. 

Around the summer of 2020, when the COVID-19 epidemic was still raging in the US as well as around the world, shops were closed, workers were either laid off or luckily were able to bring their work home, I happened to hear a very strange and charming tune. Youtube has the good thing in that it randomly chooses things that are similar to what you are listening to, but this song is really not like the previous songs at all. The score is quite melodious with low and high tones, at times leisurely, at times rushed, and the phrases in verse are not of equal length as we often see in popular music. The song's title is "Love Theme from Cinema Paradiso".

Later, when I studied more, I learned that the song was written by Andrea Morricone, the son of Musician Ennio Morricone (1928-2020) (I will refer to him from here on as Maestro, or Morricone). Mr. Ennio added a few small details to make the song more coherent. Mr. Andrea (born in 1964) has just finished a concert of his father's music in Japan and Europe, when will he bring the orchestra to the US to perform? 

The more I listen to this song and some of the other songs that Maestro composed, the more I feel like I'm entering a new world of sound with clever phrasing, perfect harmony, pop style, and with symphony orchestra without the use of synthesizers. Much like following a "rabbit hole", I ignored the other types of music that I had been listening to, but just totally immersed into Maestro's life and career, and started to collect works written by him for cinema. Sadly, when I got to know him, he passed away in July of the same year, 2020. Before that, I only knew very little about him as the composer of Chi Mai. The remaining of this essay is a tale of my quest for understanding and appreciating his music.

Ennio Morricone - Musiques de Films - Volume 1

As it happened, I found out that Amazon was (and still is) selling a collection of his music CDs, entitled Ennio Morricone - Musiques de Films- Volume 1. The price is "right", about $90 for 18 discs, which works out to about $5 each, only 25% to 50% of an individual CD, if purchased separately.

After getting this collection, I "rip" it and put it on my iPhone to listen to it daily. With about 400 music titles and nearly 20 hours of listening at a time, I was busy with this collection for nearly a year, before I can say I could recognize which song was on which CD, and for which movie title. For a beginner to Ennio Morricone's music, the collection successfully introduces the world of Maestro sounds. The first five discs are dedicated to director Sergio Leone, whom at first I wondered how important he was to occupy more than 25% of the total number of discs. Only later, on much reading, I found that Leone played a special role in Morricone's career. The CDs in this collection have a distinct quality, that most of the tracks keep the original LP's number of tracks, only when there's a theme like "History of Italy", or "The Face of Italian Cinema", etc. then only excerpts of the most famous and typical songs of the original LP were selected.

The most interesting feature of Ennio Morricone's music, IMHO, is that every song has a structure like a light pop song, with a beginning and an end, filled with drums, bass, etc. Usually, an LP or CD of a movie soundtrack has about two or three "themes", or rather "leitmotif" as defined in a cinema score. Depending on the movie genre, Maestro will create music tracks written according to those themes. At first, it seemed boring, but gradually day after day, I got used to this writing style, and sometimes even compared which instrument I liked to hear the melody played the most.

Ennio Morricone: In His Own Words

Maestro has a very good way of setting the melody and developing it into a song. As someone who loves to learn how to put together tunes, I use keywords like “Morricone motive”, and “Morricone interview” to see how people discuss his music writing method. On Amazon, there is also a book for sale by a young musician, Alessandro De Rosa, written with Maestro and translated into English with the title "Ennio Morricone: In His Own Words", of course, I bought it also.

This book is a headache to read because a lot of it is about Italian, American, and French directors, whose names I don't know, but since I really wanted to learn more about how Maestro collaborated with the director, how to write music, etc. The book is meticulously well written, as Maestro says, “the truest”. I also bought some other Maestro books such as "Ennio Morricone: Master of the Soundtrack", "Reflections on the Music of Ennio Morricone", then a French book entitled "Ennio Morricone, Perspective d’une oeuvre", even Italian books such as "Ennio. Un maestro. Conversazione" or "Morricone, la Musica, il Cinema" (this is the new 25th-anniversary edition), then I used scanning methods to get the text and paste it in Google Translation or Micorosft Word 365's translation feature to get the essence of the text! In addition, I also bought some music books to practice playing on the piano, such as "Ennio Morricone: Anthology", "The Best of Ennio Morricone: Original Soundtrack Collection 1", 2 & 3, "The Legend of 1900", etc. In addition, there is also an online community of Morricone music lovers, who record the full Maestro playlist and publish the free Maestro PDF magazine since 2013, which has 23 issues so far.

https://chimai.miraheze.org/wiki/Main_Page

The movie "Cinema Paradiso" and "Once Upon a Time in the West"

As mentioned, Ennio Morricone's music can be heard on its own without watching the movie, as the structure of the song is exactly like a pop song, which is usually about 3 to 5 minutes long, with layers and easy to understand, unlike the classical music of other great maestros in the past such as J.S. Bach, W.A. Mozart, L.V. Beethoven. Whenever a piece of music is structured like a Concerto form or more sophisticated, I don't dare listen to it, as I don't truly understand what they want to convey. But here, since it's the music Maestro wrote for the movie, I tried to buy a few movies to watch. The most "impressive" movie IMHO is probably "Cinema Paradiso", I was amazed at how the tracks matched the scene and the actors' moods so well! The "Love Theme" (that I mentioned at the start of this essay) really suited the mood of a young man growing up, falling in love and being loved, and then waiting patiently for his lover's news. He wrote a lot of love letters that were sadly all returned by the post office, as the address was unclaimed. As another example, in "Once Upon A Time in the West", the music opened up with a brighter mood as the main actress walked out of the train station and ventures into the vast and unfamiliar West.

Ennio Morricone - Musiques de Films - Volume 2

According to "Ennio Morricone: In His Own Words", Morricone composed the music for nearly 500 films and television series during his 60-year music career, this is such an impressive number. I told myself I could never have enough money to buy each LP or CD. Even if I could, it would be difficult to do so as the LP/CD was made in Italy and has been out of print for such a long time. So when I heard that Mr. Stephane Lerouge, who was responsible for publishing Volume 1, would release another Volume 2 containing 14 more Ennio Morricone CDs, I was so excited and reserved a copy on Amazon and looked forward to having it. Finally, the collection arrived and I got to listen to some other rare songs. In addition, I also bought some CDs that Volume 1 either did not have or only introduced a few tracks, such as:

- The Butterfly, 

- Yo-Yo Ma Plays Ennio Morricone, 

- Morricone 60, 

- Morricone Segreto, 

- Malèna, 

- Quando l'amore è sensualità, 

- Ennio Morricone: Piano Music, 

- We All Love Ennio Morricone, 

- Morricone Duel: The Most Dangerous Concert Ever, 

- Paradiso (by Hayley Westenra), 

- Focus (Ennio Morricone and Dulce Pontes) 

- etc. 

There is joy in discovering these individual CDS, as sometimes the arrangement of each song is different than one another, and sometimes there are songs with lyrics, such as Metti, Una Sera A Cena.

If you've read this far, you're probably wondering, what does the writer want by introducing Ennio Morricone's music without discussing how he composed his music, etc. but just talking about buying this and buying that? The truth is, I have been stuck for a while in choosing and listening to music. Music of the European and American of the 60', 70', 80', were all kind of boring now to listen to,  and they're no longer suitable for my inner mind. ABBA just released a disc in 2021, but the performance is not the same as before. The Beatles released a documentary last year titled "Get Back" which was interesting, but they've been out since 1970, no matter how many "alternate takes" they put out, those are probably the same material. Other bands in the 70s and 80s each had only a few good songs, and not much more.

I also don't want to sign up for Apple Music, although there is a lot of music there, 100 million copies (!), but with the habit of digging deep into the craft of writing music, so the more I listen to the songs, the more confused I get. Vietnamese music (overseas and domestic), classical music, jazz music, and new music in Europe and America too, I'm not so interested in listening, or when I occasionally heard some of those songs, it bought me such nostalgia for the heyday of overseas music.

I include a set of 3 CDs called “Ennio Morricone – 50 Movie Themes Hits”. They are very hard to find nowadays, but I saw them for sale on Apple Music for only $15. These songs are really an anthology, if you've never heard Morricone's music and you like 60's, 70's, and 80's pop and rock, maybe this collection will satisfy your taste. With 500 movie soundtracks, Morricone music is a rich source of music that you'll probably never get bored of. If you like listening to music on Youtube, Ennio Morricone's channel also has some free videos that are over an hour long, which makes it very convenient for you to enjoy his music.

Ennio DVD

Later this year I was lucky enough to buy and see a documentary about Ennio, directed by Giuseppe Tornatore ( he also directed Cinema Paradiso). I called it fortunate because for the first time I could see European PAL movies in the US. I discover that they sell these players on Amazon, with the price of only $40 (Megatek brand). This player can read all different kinds of discs in the world, as long as they are of DVD format only, and not Blu-ray. So I ordered both the DVD and the player, of course. The DVD was very special, and I learned a lot of new things, some even not mentioned in the "In His Own Words" book. From the time Giuseppe Tornatore won the Oscar (Best Foreign Language Film) in 1990 with the movie Cinema Paradiso until the passing of Maestro, the two have worked together for over 30 years so they understand each other very well. Tornatore himself recounts in the Bonus section that Morricone only agreed to make the movie if Tornatore would direct!

As the documentary progresses, Tornatore revisits Morricone's school days, the playlists of Maestro arrangements for early '60s Italian pop music, then it talks about films such as "A Fistful of Dollars", then to the trilogy of "Once Upon A Time in The West", "Giù La Testa", "Once Upon A Time in America", then to the movies of the 70s, 80s such as "Sacco & Vanzetti", "Allonsanfan", "Days of Heavens", "The Mission", "The Untouchables", "Cinema Paradiso", and finally "The Hateful Eight" in 2016, when the Maestro won the Academy Award for Best Original Score of the Year. The film gives us a lot of details, such as the Maestro's guilt for being "hired" or "lent to" the cinema, when he should have written "absolute" music like his teacher, Goffredo Petrassi. Another interesting detail is Morricone's writing style: just like Beethoven when he was deaf, Morricone didn't use keyboards, the notes were in his head, he just had to write them down, like we would write down an essay. He also wrote the entire score, not assigning anyone else to help him with any part. It is true that seeing is believing.

Love Theme from Cinema Paradiso and Metti, Una Sera a Cena

Fortunately for us Morricone fans, an online professor, Dr. Christopher Brellochs took the time to explain in detail the points that make the "Love Theme" from "Cinema Paradiso" so special. Although the music is difficult to remember, you will never forget it once you remember it.

First, he discusses the harmony of the song, in particular how the Cm7 chord is a "pivot chord" that makes the song sound like a Gm minor but also a related major Bb. Then he lectured on the tempo of the song, with the interjection of a 2/4 time field in a 4/4 time. Next comes a declaration with the note Si, rest for a beat and a half, then a leap down to re, and then slowly fill in the gaping void to balance the previous leap. After that, a glorious arpeggio (Re Fa La Do) is marvelously followed, and so on. Just like that, he explained in detail why the song was loved by so many people.

Another song that is also very interesting because of many different points, is the song Metti, Una Sera a Cena (Wikipedia translates as “Let's Say, an Evening for Dinner”). On the DVD, Maestro mentions a similar example, Se Telefonando, specifying that he uses a motive with only three notes, in Metti, Una Sera a Cena these notes are: Do# Re and Si. This is the same method of creating motive by limiting the notes used by ancient Western musicians, such as using the word BACH (B=B flat, A, C, H=B natural) as motive notes.

Another interesting fact is that there are only three notes, but because of the 4/4 time, Mr. Morricone cleverly let each Do#, Re, Si note fall into the first beat of each small clause, making the verse very syncopated but at the same time very fresh, as the notes are in different accents. After repeating the sentence one more time, Maestro is very clever as he spreads the notes and transposes, making these three motive notes now as Mi Fa Re! The tempo and spacing between notes remain the same, but since these are new tones, the music becomes fresh, yet still feels familiar. Finally, he creates a new motive, which has more than 3 notes (Sol# La Si Si Fa#), and then expands that motive into a melody that plays on the basis of the original three-note melody!!!

In the world of Maestro's music, there are many such interesting points, such as the three melodies and rhythms that blend together in "On Earth As It Is In Heaven" (9) or "Vita Nostra" of "The Mission", or the melodies ("Main Theme", "Deborah's Theme", "Childhood Memories") of "One Upon A Time In America", "Giù La Testa", "The Most Beautiful Wife", etc. 

Just like in the previous times when I got to know the composers' Paul Mauriat and Raymond Lefevre, they had passed away before I could listen to their music. This time too, but it's truly better late than never. Ennio Morricone's music has been a part of my spiritual life for more than two years. Hopefully, you will discover more tracks if you already know them. If you don't know, you should learn more, buy and watch the DVD about the career of this great composer, whom composer Hans Zimmer regards as an inspiration and motivation, and who he considers Morricone to be the greatest talent of the 20th century for film music.

Thank you for reading and see you next time.

Little Saigon, December 2022.

Học Trò

Notes:

(1) Love Theme - Cinema Paradiso (Tema d’ Amore) https://www.youtube.com/watch?v=6lRqY7eu0BU

(2) Ennio Morricone Youtube Channel: https://www.youtube.com/channel/UCUAwOBo-ZZ8S8cIH0SGoXpg

(3) Ennio Morricone – Musiques de Films Volume 1: https://www.amazon.com/Musiches-Films-1964-2015-Vol-1/dp/B07YMFZHTV/

(4) Ennio Morricone: In His Own Words : https://www.amazon.com/Ennio-Morricone-His-Own-Words/dp/0190681012

(5) Ennio Morricone – Musiques de Films Volume 2: https://www.amazon.com/Musiques-Films-1964-2015-Vol-2/dp/B09MJK7Z5W

(6) Ennio (DVD): https://www.amazon.com/Ennio-DVD/dp/B09YD6VPC2

(7) Dr Christopher Brellochs’ Analysing “Love Theme from Cinema Paradiso”: https://www.youtube.com/watch?v=LfDbqukfZIE

(8) Ennio Morricone - Metti una sera a cena - Uncut Version https://www.youtube.com/watch?v=hmCRNXNVHGk

(9) On Earth As It Is In Heaven: https://www.youtube.com/watch?v=3V8aZLTpKXo

(10) Ennio Morricone Youtube Channel – Movie Classics https://www.youtube.com/watch?v=J21m-3l34qo&list=OLAK5uy_kY8b5GasPtH17PGe39LjKs02Vc7GUqBlM

(11) Ennio Morricone – my inspiration, by Hans Zimmer https://www.gramophone.co.uk/features/article/ennio-morricone-my-inspiration-by-hans-zimmer

(12) Ennio Morricone - The Official Concert Celebration https://www.morriconeofficialconcert.com/

Google Translate!!!

Từ một hình ảnh bìa sau một dĩa nhạc, tiếng Anh:

Sau khi "drop" nó vào Google Translate thì nó sửa hình rồi điền vào chữ Việt!!!!

Nếu muốn dùng chữ đã dịch thì ấn vào "Copy Text"!

******

FCS-4239

4 GÓC CỦA THẾ GIỚI

BẢN GHI KAPP

Yêu Tôi, Xin Hãy Yêu Tôi Raymond Lefevre Và Dàn Nhạc Của Ông

Âm thanh ngày nay mạnh mẽ và sôi động, nhưng cũng có thể trở nên lấp lánh và đẹp đẽ dưới bàn tay của một thiên tài âm nhạc.

Raymond Lefevre là một thiên tài âm nhạc.

Ông đã lấy một tá bài hát tươi tắn và tươi sáng như tờ báo sáng nay, và làm cho chúng ngân vang và bay bổng với cách xử lý dàn nhạc rực rỡ sắc màu. Dàn dây đàn Lefevre mượt mà và trôi chảy như vải sa tanh. Dàn nhạc Lefevre đầy đặn và phong phú như rượu vang hảo hạng. Và khi cần, điệp khúc Lefevre thêm chút gia vị cho các hoạt động.

Nhưng tuyệt vời nhất là cách Raymond Lefevre xử lý nhịp điệu. Tất cả đều hiện đại, phù hợp với âm thanh ngày nay. Nhưng ông đã, một cách kỳ diệu, đánh bóng chúng cho đến khi chúng rung lên thay vì đập mạnh. Đây là âm nhạc mà thanh thiếu niên ngày nay có thể lật qua lật lại và nhảy theo trong khi cha mẹ chúng có thể ngân nga theo và thậm chí nhảy theo phong cách của chúng.

Đây là lý do tại sao Raymond Lefevre là một thiên tài âm nhạc.

Ví dụ, anh ấy có thể nắm bắt được sự kịch tính và sự hoài nghi trong những bài hát đáng chú ý, ELEANOR RIGBY, và vẫn biến nó thành một màn trình diễn có vẻ đẹp ám ảnh. Tuy nhiên, xuyên suốt tất cả là cảm xúc, cuộc sống mà Beatles Lennon và McCartney đã đổ vào phiên bản của riêng họ. Thật đáng gờm!

Ca khúc hit của Percy Sledge, WHEN A MAN LOVES A WOMAN, trở thành một màn trình diễn tuyệt đẹp đầy phấn khích dưới sự chỉ đạo của Lefevre, khi phần hòa âm của ông như tiếp thêm sức mạnh cho những bản nhạc dây đàn.

Chủ đề của bộ phim tuyệt đẹp A MAN AND A WOMAN lãng mạn và êm dịu, nhưng với nhịp đập của thời đại ngày nay khiến nó trở nên không thể cưỡng lại.

Và hãy chú ý cách Raymond Lefevre lấy bài hát chủ đề, LOVE ME, PLEASE LOVE ME, và biến nó thành lời kêu gọi lòng tận tụy, nồng nhiệt theo ngôn ngữ và giai điệu ngày nay.

Nét thiên tài của Lefevre lấp đầy album này. từ WESTERN FINGERS dí dỏm, xoay tròn đến vẻ đẹp tươi sáng của bản hit LITTLE MAN của Sonny & Cher. Anh ấy biết cách chọn một bài hát nói lên "hôm nay" và cách xử lý nó về mặt âm nhạc để nó nói lên "luôn luôn".

Rốt cuộc, Raymond Lefevre đã mài giũa những nét sắc sảo của mình trong một thời gian. Cách anh ấy chơi nhạc giao hưởng đã khiến anh ấy trở thành một trong những nhân vật nổi tiếng nhất về âm nhạc ở châu Âu. IIe là một người khổng lồ trên truyền hình châu Âu, một nhân vật hàng đầu trong nền âm nhạc đại chúng lục địa, và, xét theo sự đón nhận mà anh ấy nhận được ở bờ biển này qua album đầu tay của mình ("YOU DON'T HAVE TO SAY YOU LOVE ME" [KL-1510/K8-3510]), anh ấy đang nhanh chóng trở thành một người Mỹ được yêu thích.

MẶT 1

1. KHI MỘT NGƯỜI ĐÀN ÔNG YÊU MỘT NGƯỜI PHỤ NỮ 2:36 BMI

2. MỘT NGƯỜI ĐÀN ÔNG VÀ MỘT NGƯỜI ĐÀN ÔNG 2:16 ASCAP

3. ĐEN LÀ ĐEN 3:02 BMI

4. CELINE 2:40 BMI

5. LA PLAGE Aux ROMANTIQUES 2:25 BIÊM

6. NGƯỜI ĐÀN ÔNG NHỎ 2:15 BMI

BÊN 2

1. YÊU EM, XIN HÃY YÊU EM 2:06 ASCAP

2. NGƯỜI LẠ TRONG ĐÊM 2:16 BMI

3. ELEANOR RIGBY 2:10 BMI

4. ANGELIQUE 2:25 BIEM

5. NGÓN TAY PHƯƠNG TÂY 2:16 BIEM

6. DIAMANT 2:06 BIEM

CÁC ALBUM KHÁC TRÊN FOUR CORNERS OF THE WORLD RECORDS

SERGIO FRANCHI THẬT TUYỆT VỜI!

CHỦ ĐỀ TỪ ZORBA THE GREEK VÀ NHẠC MÚA HY LẠP KHÁC

FCL 4228/FCS-4228

CHANSON D'AMOUR

GUNTER với Ureacatra

FCL-4222/FCS-4222

TUYỆT VỜI! CLAUDIO VILLA

FCL-4237/FCS-4237

FCL-4200/FCS-4200

ĐẾN

BẢN GHI ÂM RIVIERA Được Ghi Âm Tại Pháp

GỬI MIỄN PHÍ CATALOG

NHÃN HIỆU FOUR CORNERS, NEW YORK, N.Y. 10022

MỘT PHÂN KHÚC CỦA KAPP RECORDS, INC.

THÀNH VIÊN

HIỆP HỘI CÔNG NGHIỆP THU ÂM CỦA MỸ

"In Assenza Di Te": Phân tích bởi AI, trả lời trong vài giây!

 

https://www.youtube.com/watch?v=l_rVc1cP67g

Hỏi:

in 300 words, write the mood of this song in English language : 

[Strofa 1]
Io come un albero nudo senza te
Senza foglie e radici ormai
Abbandonata così
Per rinascere mi servi qui
Non c'è una cosa che non ricordi noi
In questa casa perduta ormai
Mentre la neve va giù
È quasi Natale e tu non ci sei più

[Ritornello 1]
E mi manchi, amore mio
Tu mi manchi come quando cerco Dio
E in assenza di te
Io ti vorrei per dirti che
Tu mi manchi amore mio
Il dolore è forte come un lungo addio
E l'assenza di te
È un vuoto dentro me

[Strofa 2]
Perché di noi è rimasta l'anima
Ogni piega, ogni pagina
Se chiudo gli occhi sei qui
Che mi abbracci di nuovo così
E vedo noi stretti dentro noi
Legati per non slegarsi mai
In ogni lacrima tu sarai
Per non dimenticarti mai

Đáp:

The mood of this song is deeply melancholic and filled with longing. The lyrics evoke a sense of abandonment and loss, painting vivid images of a barren, lifeless tree to symbolize the emptiness felt without the presence of a loved one. The reference to it being almost Christmas adds a layer of poignant contrast, highlighting the absence during a time traditionally associated with togetherness and joy.

The refrain intensifies these emotions, comparing the pain of missing the beloved to a spiritual search for God, implying a profound and desperate longing. The sorrow is described as a strong, enduring farewell, and the absence of the loved one is likened to a void within the singer.

In the second verse, the song reflects on the remnants of the relationship, suggesting that the soul of their bond remains, captured in every detail and memory. The imagery of embracing again and tears carrying the memory of the loved one underscores the depth of the emotional connection and the enduring impact of the separation.

Overall, the song's mood is one of deep sorrow and yearning, with a strong undercurrent of love and the desire for reconnection. It conveys the weight of absence and the lingering presence of cherished memories, creating a powerful emotional resonance.

Hỏi:

translate the result to vietnamese

Đáp:

Dưới đây là bản dịch của kết quả sang tiếng Việt:

Bài hát này mang một tâm trạng sâu sắc, u ám và tràn đầy khát khao. Lời bài hát gợi lên cảm giác bị bỏ rơi và mất mát, vẽ ra những hình ảnh sống động về một cái cây trơ trụi không có sự sống để tượng trưng cho sự trống trải mà người ca sĩ cảm nhận khi không có sự hiện diện của người mình yêu. Sự việc gần đến Giáng sinh càng làm tăng thêm nỗi buồn, nhấn mạnh sự vắng mặt trong thời gian thường được liên tưởng với sự sum vầy và niềm vui.

Điệp khúc càng làm tăng thêm cảm xúc này, so sánh nỗi đau khi nhớ người yêu với việc tìm kiếm tâm linh đến Chúa, ám chỉ một sự khao khát sâu sắc và tuyệt vọng. Nỗi buồn được miêu tả như một cuộc chia tay mạnh mẽ, dai dẳng, và sự vắng mặt của người yêu được ví như một khoảng trống bên trong người ca sĩ.

Trong câu hai, bài hát suy ngẫm về những gì còn sót lại của mối quan hệ, cho rằng linh hồn của mối quan hệ vẫn còn đó, được nắm bắt trong từng chi tiết và ký ức. Hình ảnh của việc ôm lại và những giọt nước mắt mang ký ức về người yêu nhấn mạnh độ sâu của sự kết nối cảm xúc và sự tác động bền bỉ của sự chia cắt.

Tổng thể, tâm trạng của bài hát là một nỗi buồn sâu sắc và sự khao khát, với một niềm tình yêu mạnh mẽ và mong muốn được kết nối lại. Nó truyền đạt sức nặng của sự vắng mặt và sự hiện diện liên tục của những kỷ niệm đáng trân trọng, tạo ra một sự cộng hưởng cảm xúc mạnh mẽ.

Paul Mauriat và Raymond Lefevre: Liner Notes

 Bạn,

Google giúp ta rất nhiều:

• Cho ta Google Drive để có thể đem hình đã scan sẵn, rồi dùng kỹ thuật OCR chuyển thành text!
• Cho ta Google Translate để ta có thể dịch sang tiếng Việt, sẵn sàng cho việc chỉnh sửa thêm nếu cần.
• Blogger để ta đem thành quả lên trình làng
• Google search và Gắn video để nghe!

         

There is no place in the fiercely competitive world of popular music for the "grand orchestre" that is not good. It is a simple question of economics: how can you employ a host of musicians unless your music is good enough to sell? Le Grand Orchestre de Paul Mauriat has been around long enough to be good just because it is there, but it has proved its quality in many other ways. Not content with an established reputation for backing such great artists as Charles Aznavour, Mauriat's orchestra has become more than self-sufficient. Why? For one thing it has none of the gimmickry one often gets in their kind of music: Mauriat depends for his success on good arrangement and the high technical standards he demands from his players. Listen to the way he uses the resources at his command: rather than let his strong string sec- tions dominate all the time he uses them as a canvas on which he paints in bright, appealing colours with piano, harpsichord, guitars, woodwind, and rhythm. And when he does use the full lushness of those strings it is all the more exciting. Staying popular means staying up-to-date with changing tastes and Mauriat shows on these recordings his unfailing in- stinct for finding just the right material — the best from both the past and the present. Hits like "San Francisco" and "The last waltz," for instance, have been skilfully adapted for the large orchestra without losing any of their original flavour. This, for the arran- ger, is the most difficult problem of all catching the atmosphere and character of each theme. And this is where Mauriat's main secret of success lies. He can give a recording like this a balanced variety of mood and colour that will keep it fresh in you affections for many years.

Google Translation:

Không có chỗ nào trong thế giới âm nhạc đại chúng cạnh tranh khốc liệt dành cho những “dàn nhạc lớn” không hay. Đó là một câu hỏi đơn giản về kinh tế: làm thế nào bạn có thể tuyển dụng nhiều nhạc sĩ trừ khi âm nhạc của bạn đủ hay để bán? Le Grand Orchester de Paul Mauriat đã tồn tại đủ lâu để trở nên tốt chỉ vì nó ở đó, nhưng nó đã chứng tỏ chất lượng của mình theo nhiều cách khác. Không hài lòng với danh tiếng đã có từ lâu trong việc hỗ trợ những nghệ sĩ vĩ đại như Charles Aznavour, dàn nhạc của Mauriat đã trở nên tự cung tự cấp nhiều hơn. Tại sao? Có một điều là nó không hề có mánh lới quảng cáo mà người ta thường có trong thể loại âm nhạc của họ: Mauriat để thành công phụ thuộc vào sự sắp xếp tốt và các tiêu chuẩn kỹ thuật cao mà ông yêu cầu từ người chơi của mình. Hãy lắng nghe cách anh ấy sử dụng các tài nguyên theo lệnh của mình: thay vì để các đoạn dây mạnh mẽ thống trị mọi lúc, anh ấy sử dụng chúng như một khung vẽ, trên đó anh ấy vẽ bằng những màu sắc tươi sáng, hấp dẫn với piano, harpsichord, guitar, woodwind và nhịp điệu. Và khi anh ấy sử dụng toàn bộ độ tươi tốt của những sợi dây đó thì điều đó càng trở nên thú vị hơn. Luôn nổi tiếng có nghĩa là luôn cập nhật những thị hiếu đang thay đổi và Mauriat thể hiện trên những bản ghi âm này bản năng không ngừng tìm kiếm chất liệu phù hợp - thứ tốt nhất từ ​​​​cả quá khứ và hiện tại. Ví dụ, những bản hit như "San Francisco" và "The Last Waltz" đã được chuyển thể một cách khéo léo cho dàn nhạc lớn mà không làm mất đi bất kỳ hương vị ban đầu nào. Đối với người sắp xếp, đây là vấn đề khó khăn nhất trong việc nắm bắt không khí và đặc điểm của từng chủ đề. Và đây chính là bí quyết thành công chính của Mauriat. Anh ấy có thể tạo ra một bản thu âm như thế này với nhiều tâm trạng và màu sắc cân bằng để giữ cho nó luôn tươi mới trong tình cảm của bạn trong nhiều năm.

Love Me, Please Love Me - Raymond Lefevre And His Orchestra

The sound of today is driving and forceful, yet it can turn to shimmering beauty in the hands of a musical genius.

Raymond Lefevre is a musical genius.

He has taken a dozen songs as fresh and bright as this morning's newspaper, and made them sing and soar with orchestral treatment that is radiant with color. The Lefevre strings are as smooth and flowing as satin. The Lefevre orchestra is as full and rich as fine wine. And, when needed, the Lefevre chorus adds a touch of spice to the proceedings.

But best of all is the way Raymond Lefevre handles the rhythms. They are all modern, all right in today's sound. But he has, magically, polished them until they throb rather than thump. Here is music today's teens can flip over and dance to while their parents can hum along and even dance to their style.

This is why Raymond Lefevre is a musical genius.

He can, for example, capture the drama and cynicism in the remarkable songs, ELEANOR RIGBY, and yet make it a performance of haunting beauty. Still, through it all is the feeling, the life that Beatles Lennon and McCartney poured into their own version. Formidable! The Percy Sledge hit, WHEN A MAN LOVES A WOMAN, becomes an excitingly beautiful perform- ance under Lefevre's direction, as his arrangement gives wings to the strings. The theme from the beautiful film, A MAN AND A WOMAN, is romantic and velvety, but with the pulse of today's beat that makes it irresistible.

And note how Raymond Lefevre takes the title song, LOVE ME, PLEASE LOVE ME, and makes it a moving, fervent plea for devotion in today's terms and with today's harmonies and rhythms.

The touch of Lefevre genius fills this album, from the witty, whirling WESTERN FINGERS to the bright beauty of Sonny & Cher's hit, LITTLE MAN. He knows how to pick a song that says "today," and how to treat it musically so that it says "always."

After all, Raymond Lefevre has been honing his sharp talents for some time now. His way with an orchestra has made him one of the most popular personalities-about-music in Europe. He is a giant on European TV, a leading figure in continental popular music, and, judging by the reception received on these shores by his first album ("YOU DON'T HAVE TO SAY YOU LOVE ME". he's fast becoming an American favorite.

Google Translate:

Âm thanh của ngày hôm nay đầy mạnh mẽ và mạnh mẽ, nhưng nó có thể trở thành vẻ đẹp lung linh trong bàn tay của một thiên tài âm nhạc.

Raymond Lefevre là một thiên tài âm nhạc.

Anh đã lấy cả tá bài hát tươi tắn, tươi sáng như tờ báo sáng nay, khiến chúng hát lên bay bổng với cách xử lý dàn nhạc rực rỡ sắc màu. Dây Lefevre mượt mà và uyển chuyển như sa tanh. Dàn nhạc Lefevre đầy đủ và phong phú như rượu hảo hạng. Và khi cần thiết, dàn hợp xướng Lefevre sẽ thêm chút gia vị vào quá trình tố tụng.

Nhưng tuyệt vời nhất là cách Raymond Lefevre xử lý nhịp điệu. Tất cả đều hiện đại, phù hợp với âm thanh ngày nay. Nhưng một cách kỳ diệu, anh ấy đã đánh bóng chúng cho đến khi chúng rung lên thay vì đập mạnh. Đây là loại nhạc mà thanh thiếu niên ngày nay có thể lật lại và nhảy theo trong khi cha mẹ họ có thể ngân nga theo và thậm chí nhảy theo phong cách của họ.

Đây là lý do tại sao Raymond Lefevre là một thiên tài âm nhạc.

Chẳng hạn, anh ấy có thể nắm bắt được kịch tính và sự hoài nghi trong những bài hát đáng chú ý, ELEANOR RIGBY, nhưng vẫn biến nó thành một màn trình diễn đầy ám ảnh sắc đẹp. Dẫu vậy, xuyên suốt tất cả là cảm giác, cuộc sống mà Beatles Lennon và McCartney đã đổ vào phiên bản của riêng họ. Ghê gớm!

Bản hit của Percy Sledge, KHI ĐÀN ÔNG YÊU MỘT PHỤ NỮ, trở thành một màn trình diễn đẹp mắt đến thú vị dưới sự chỉ đạo của Lefevre, khi sự sắp xếp của anh ấy chắp thêm đôi cánh cho dây đàn.

Chủ đề của bộ phim hay A MAN AND A WOMAN lãng mạn và mượt mà nhưng với nhịp đập của ngày hôm nay khiến nó không thể cưỡng lại được.

Và hãy lưu ý cách Raymond Lefevre lấy bài hát chủ đề, LOVE ME, PLEASE LOVE ME, và biến nó thành một lời cầu xin cảm động, nhiệt thành cho sự tận tâm trong điều kiện ngày nay cũng như với hòa âm và nhịp điệu ngày nay.

Cảm giác thiên tài của Lefevre tràn ngập album này, từ những NGÓN TAY phương Tây hóm hỉnh, xoay vòng cho đến vẻ đẹp tươi sáng trong bản hit LITTLE MAN của Sonny & Cher. Anh ấy biết cách chọn một bài hát có nội dung "hôm nay" và cách xử lý nó một cách âm nhạc để nó có nội dung "luôn luôn".

Suy cho cùng, Raymond Lefevre đã mài giũa tài năng sắc bén của mình được một thời gian. Con đường của anh ấy với một dàn nhạc đã khiến anh ấy trở thành một trong những nhân vật nổi tiếng nhất về âm nhạc ở Châu Âu. Anh ấy là một người khổng lồ trên truyền hình châu Âu, một nhân vật hàng đầu trong làng âm nhạc đại chúng châu lục, và xét theo sự đón nhận của những người ở bờ biển này đối với album đầu tiên của anh ấy ("BẠN KHÔNG PHẢI NÓI BẠN YÊU TÔI" [KL-1510/KS- 3510]). anh ấy nhanh chóng trở thành một nhân vật được người Mỹ yêu thích.

Học Trò: Lại bàn về cách tạo dựng một ca khúc

Trong một số tiểu luận trước đây, tôi góp nhặt những gì mình tự học hỏi, mong tìm ra một phương thức để sáng tác một bản nhạc. Khởi đi từ những bài phân tích nho nhỏ về từng bài hát, như Phôi Pha, Lặng Lẽ Nơi Này, Buồn Đến Bao Giờ, Chiều Phi Trường, Hoa Rụng Ven Sông, Nghìn Trùng Xa Cách, Trên Ngọn Tình Sầu, tôi bàn tiếp đến định nghĩa của motive/motif (nhạc đề) và các cách thức khai triển chúng. Tuy vậy, tôi nhận thấy tôi chưa hệ thống hóa được các phương pháp tạo dựng một phiên khúc hoàn chỉnh, từ một nét nhạc, phát triển ý, rồi đóng lại. Tôi chỉ siêng nói về motive, rồi mười bảy cách tạo biến thể từ motive (trong tiểu luận Tìm hiểu cách phát triển giai điệu trong nhạc Phạm Duy - 2009), và bỏ lửng lơ con cá vàng ở đó, mặc nó bơi đi đâu thì bơi. Trong dịp nghỉ đông năm nay (2023), tôi xem lại các tài liệu và tìm thấy trong quyển Great Songwriting Techniques (tác giả: Jack Perricone) có một chương dành riêng cho việc này (Chapter 9: Developmental Techniques). Tôi bèn thử xem lại các bản nhạc “kinh điển” coi chúng có theo các phương thức này không, và tìm ra nhiều chi tiết thú vị. Lại nữa, một người bạn “ảo” có hỏi tôi là “Nhạc tố (motif) tui nghe khá nhiều nhưng nó có vẻ mơ hồ và trừu tượng quá đối với tui”, tôi muốn nhân dịp này thử làm (lại) công việc định danh motive và cách phát triển cho trọn vẹn một phiên khúc, mà không quá chú trọng đến những từ ngữ chuyên môn, chỉ nêu ra những khái niệm chính mà thôi.

 

Vậy thì, nhạc đề (motif/motive) là cái gì ? Sau nhiều năm xoay sở, trăn trở, nay tôi nghĩ nó chẳng qua là câu đầu tiên của một phiên khúc. Dễ thấy nhất là các bản nhạc danh tiếng của hai nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (TCS) và Phạm Duy (PD). Xin đơn cử một số nhạc đề của tiền bối Trịnh Công Sơn:

Một đêm bước chân về gác nhỏ (Đêm thấy ta là thác đổ)

Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ (Diễm Xưa)

Em đứng lên gọi mưa vào Hạ (Gọi Tên Bốn Mùa)

Ngày tháng nào đã ra đi khi ta còn ngồi lại (Tình Xa)

Môi nào hãy còn thơm, cho ta phơi cuộc tình (Ru Ta Ngậm Ngùi)

Tôi ru em ngủ, một sớm mùa Đông (Tôi Ru Em Ngủ)

Ru mãi ngàn năm giòng tóc Em buồn (Ru Em Từng Ngón Xuân Nồng)

Tình yêu mật ngọt, mật ngọt trên môi (Lặng Lẽ Nơi Này)

 

Đặc điểm chung của các câu này là diễn tả trọn một ý, làm nền tảng cho câu kế tiếp. Do vậy, ta không nên định nghĩa một motive là một phần của câu, thí dụ như trong câu “Tôi ru em ngủ, một sớm mùa Đông” ta không nên nghĩ là có hai motives : “Tôi ru em ngủ” và “một sớm mùa Đông”, mà nên coi hai đoạn đó là hai “nét” (đặc trưng - feature) của một motive.

 

Motives trong nhạc Phạm Duy cũng vậy, đa số các bản nhạc đều dễ định danh bởi câu đầu:

Ngày đó có em đi nhẹ vào đời (Ngày đó chúng mình)

Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo (Mùa Thu Chết – PD và Bùi Giáng, theo thơ Guillaume Apollinaire)

Rồi đây anh sẽ đưa em về nhà (bài nhạc cùng tên)

Tôi yêu tiếng nước tôi, từ khi mới ra đời, người ơi (Tình Ca)

Làm sao tôi biết, yêu đương là khúc đoạn trường (Yêu Là Chết Ở Trong Lòng)

Chiều rơi trên đường vắng, có ta rơi giữa chiều (Đường Chiều Lá Rụng)

 

Xin nhắc lại, một motive phải diễn tả trọn một ý, nên khi ta thấy bài nào mà motive có vẻ ngắn quá, ta không nên ngần ngại mà chọn luôn cả câu, cho dù nó hơi dài một chút. Thí dụ như trong bài Về Miền Trung, ta hãy chọn luôn câu “Về miền Trung ! Miền thùy dương bóng dừa ngàn thông” làm motive, thay vì chỉ định danh “Về miền Trung” là motive. Trước kia, tôi hay “bối rối” khi phân tích những bài như vậy, vì không biết nên chọn đâu là motive, ba chữ đầu hay cả câu. Từ khi “nhất trí” dùng cách diễn tả trọn một ý, thì quả thật nhận diện motive có dễ dàng hơn trước.

 

Một đặc điểm của nhạc phổ thông (popular - pop) là mỗi phiên khúc phải có ít nhất bốn câu, vậy thì câu thứ hai ta nên làm gì ? Sách Great Songwriting Techniques chỉ ra rằng, cách hay nhất là dùng lại tiết tấu, và thay đổi các nốt nhạc (repeat the rhythm/change the pitch : rrcp). Các nốt nhạc có thể cùng tịnh tiến lên, cùng tịnh tiến xuống, nửa lên nửa xuống, nửa xuống nửa lên, hay thậm chí giữ nguyên như câu đầu. Nhưng ta phải ráng giữ cho tiết tấu câu thứ hai giống hệt, hoặc chỉ thay đổi một chút ít từ câu thứ nhất. Ta hãy đối chiếu với các thí dụ vừa kể :

Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ

Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao

 

Ngày tháng nào đã ra đi khi ta còn ngồi lại

Cuộc tình nào đã ra khơi ta còn mãi nơi đây

 

Môi nào hãy còn thơm, cho ta phơi cuộc tình

Tóc nào hãy còn xanh, cho ta chút hồn nhiên

 

Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo

Em nhớ cho, mùa Thu đã chết rồi

 

Làm sao tôi biết, yêu đương là khúc đoạn trường

Làm sao tôi biết, yêu đương là tiếng thê lương

 

Chiều rơi trên đường vắng, có ta rơi giữa chiều

Hồn ta theo vạt nắng, theo làn gió đìu hiu

 

Trong một số tác phẩm, tiêu biểu nhất là của nhạc sĩ TCS, ta thấy ông không ngần ngại dùng luôn tiết tấu đó cho cả phiên khúc, không cần thêm bớt nốt nhạc chi cả, vì tự thân toàn phiên khúc đã rất sáng sủa, hoàn chỉnh. Rõ nét nhất là nhạc phẩm Diễm Xưa, tuy chỉ là bốn câu, mỗi câu tám chữ với tiết tấu cố định, lặp lại hai lần trước khi qua điệp khúc, nhưng bài này vẫn đứng vững với thời gian:

 

Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ

Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao

Nghe lá thu mưa reo mòn gót nhỏ

Đường dài hun hút cho mắt thêm sâu

 

Mưa vẫn hay mưa trên hàng lá nhỏ

Buổi chiều ngồi ngóng những chuyến mưa qua

Trên bước chân em âm thầm lá đổ

Chợt hồn xanh buốt cho mình xót xa.

 

Như những phân tích gia đàn anh khác đã từng viết về thơ và nhạc Trịnh Công Sơn, tôi trộm nghĩ TCS trước tiên và trên hết là một nhà thơ. Khi sáng tác một bản nhạc, có lẽ ông có cả thơ lẫn nhạc trong đầu. Thành ra, với một bài thơ tám chữ hoàn chỉnh như ở trên, muốn thêm vào một nốt cũng khó. Còn với một số bài khác, dĩ nhiên sau khi câu thứ hai đã lặp lại tiết tấu câu đầu, để thoát khỏi nhàm chán, dễ đoán, nhạc sĩ phải dụng công thêm bớt nhạc đề để tạo nên một phiên khúc hoàn chỉnh.

 

Một thí dụ là bài “Tình Xa”. Sau hai câu đầu rất chân phương, TCS dùng tiếp kỹ thuật rrcp ở câu thứ ba (“Từng người tình bỏ ta đi, như những dòng sông nhỏ”). Ở câu cuối (thứ tư), nhạc sĩ dùng lại nửa sau câu thứ ba (“Ôi những dòng sông nhỏ”); rồi đoạn sau dùng lại ba chữ “lời hẹn thề” (là một thành tố của motif), và kết thúc phiên khúc với “là những cơn mưa”. Chữ “là” có tác dụng như là một liên từ (conjunction), một phương thức khác để khai triển motive.

Ngày tháng nào đã ra đi, khi ta còn ngồi lại

Cuộc tình nào đã ra khơi, ta còn mãi nơi đây

Từng người tình bỏ ta đi, như những dòng sông nhỏ

Ôi những dòng sông nhỏ, lời hẹn thề là những cơn mưa.

 

Trong một nhạc phẩm khác là Bốn Mùa Thay Lá, liên từ được TCS dụng công rất đạt, cả về nhạc lẫn lời :

Bốn mùa như gió  ……….   Bốn mùa như mây

Những dòng sông nối đôi tay liền với biển khơi.

 

Không chỉ sử dụng các kỹ thuật như rrcp, liên từ, bớt đi, TCS cũng lắm khi dùng kỹ thuật thêm vào, làm câu dài ra (extension). Trong nhạc phẩm Lặng lẽ nơi này, chúng ta sẽ thấy “một mình tôi đi” được thêm vào bằng cách lặp lại, làm câu dài ra, tô đậm nghĩa “tôi đi”, “tôi về”. Nhưng rõ nét nhất là hai chữ cuối “với tôi”, được thêm vào như một dấu chấm than, khi toàn bài đa số là bốn chữ :

Trời cao đất rộng, một mình tôi đi, một mình tôi đi

Đời như vô tận, một mình tôi về, một mình tôi về

Với tôi.

 

Nhạc sĩ Phạm Duy cũng vậy, ông sử dụng phép thêm vào rất nhuần nhuyễn trong nhạc phẩm Đường Chiều Lá Rụng. Sau hai câu đầu với kỹ thuật rrcp, ông bớt đi năm chữ motive thành ba chữ, rồi với nét nhạc si re si / sol si sol / re sol re, ông kéo dài ra, uốn quanh, tịnh tiến đi xuống, là mô tả “đắt giá” của một chiếc “lá vàng bay” ở câu trước.

 

Chiều rơi trên đường vắng, có ta rơi giữa chiều

Hồn ta theo vạt nắng, theo làn gió đìu hiu.

 

Lá vàng bay, lá vàng bay,

Như dĩ vãng gầy / tóc buông dài /bước ra khỏi / tình phai.

Lá vàng rơi, lá vàng rơi,

Như chút hơi người / giã ơn đời / trên nẻo đường / hấp hối.

 

Rồi, cũng như lời ca hấp hối, nhạc lại tịnh tiến đi lên, kéo dài ra, như những cố gắng cuối cùng còn sót lại, để rồi cung nhạc lại từ từ chìm về chủ âm. Lưu ý rằng ông dùng kỹ thuật thêm vào cho ba chữ (dĩ vãng gầy), bốn chữ (hoàng hôn mở lối), hay sáu chữ (từng chiếc thuyền hồn lướt trôi) thật dễ dàng, tự nhiên, không có vẻ dụng công chút nào cả.

 

Hoàng hôn mở lối /rừng khô thở khói / trời như biển chói

Từng chiếc thuyền hồn lướt trôi / Neo đứt một lần cuối thôi / Cho cánh buồm lộng gió vơi / gió đầy.

Chiều ôm vòng tay / một bóng thuyền say / thuyền lơ lửng mãi

Từng tiếng xào xạc lá bay/ Là tiếng cội già khóc cây / Hay tiếng lòng mình khóc ai / giờ đây.

 

Sau những xào xạc, lơ lửng, khóc than, nhạc trở về hai câu đầu mở bài, chỉ khác ở năm nốt nhạc an phận cuối cùng, “đang chờ phút đầu thai”.

 

Chiều tan trên đường tối, có ta như rã rời

Hồn ta như gò mối, đang chờ phút đầu thai.

 

Chúng ta vừa điểm qua phương pháp rrcp, dùng lại tiết tấu ở câu thứ nhì. Có hai giải pháp chính khi bước qua câu thứ ba, hoặc lại tiếp tục tiết tấu đó cho đến cuối bài, như trong bài Diễm Xưa, hoặc thêm bớt câu cho dài ra hay ngắn đi như trong bài Tình Xa hay Lặng Lẽ Nơi Này, rồi tìm cách kết thúc phiên khúc để còn chuyển sang điệp khúc. Thí dụ của bài Đường Chiều Lá Rụng có phần đặc biệt vì không có điệp khúc, nên thân bài dài hơn bình thường. Trong một tiểu luận trước với nhan đề Cấu trúc nhạc trong dòng nhạc Phạm Duy, tôi không xếp loại nó mà gộp chung với một số bài với tiểu mục là “đoạn nhạc, cung nhạc và tiết tấu cầu kỳ”, nhưng thật ra, Đường Chiều Lá Rụng phải là loại Sentence, và rrcp thực ra cũng là một định danh khác của Sentence, khi mà câu thứ hai lặp lại câu thứ nhất, thì câu thứ ba trở đi phải làm khác đi, nếu làm giống thì sẽ phải giống hết tới cuối phiên khúc. Trong tiểu luận ấy, tôi mô tả kỹ lưỡng cấu trúc của một bài nhạc Phạm Duy, mong rằng những suy luận của tiểu luận này sẽ bổ túc cho những thiếu sót của bài trước, nếu có.

 

Người em song sanh của kỹ thuật Sentence (rrcp) không gì khác hơn là Period, khi câu thứ hai khác hẳn câu thứ nhất. Rồi, vì nhạc đề không còn thấy rõ trong câu hai, nó phải được nhắc lại ở câu thứ ba. Cuối cùng, câu thứ tư sẽ hoặc giống câu thứ hai, hoặc được thêm bớt, nối câu để tạo nên một phiên khúc hoàn chỉnh. Chúng ta sẽ xem qua vài thí dụ của nhạc sĩ TCS và các nhạc sĩ khác:

 

Em đứng lên gọi mưa vào Hạ

Từng cơn mưa, từng cơn mưa, từng cơn mưa, mưa thì thầm dưới chân ngà.

Em đứng lên mùa Thu tàn tạ

Hàng cây khô, cành bơ vơ, hàng cây đưa em về giọt nắng nhấp nhô.

(Gọi Tên Bốn Mùa - TCS)

 

Tôi ru em ngủ, một sớm mùa Đông

Em ra ngoài ruộng đồng, hỏi thăm cành lúa mới.

Tôi ru em ngủ, một sớm mùa Thu

Em đi trong sương mù, gọi cây lá vào mùa.

 (Tôi Ru Em Ngủ - TCS)

 

Trời mưa mãi mưa hoài, thần tiên giấc mơ dài

Vào cuộc đời sỏi đá biết mình si mê

Buồn ơi đến bao giờ, còn thương đến bao giờ

Khi mùa thu còn mang tiếng buồn đêm hè

(Buồn Đến Bao Giờ - Lê Uyên Phương)

 

Em ơi, quên đi, bao nhiêu xót xa

Những chiều thiết tha bên nhau

Em ơi, xin em, xin em nói yêu đương đậm đà

Để rồi ngày mai cách xa.

Anh ơi, bao nhiêu tang thương, mỗi khi

đã rời giấc mơ yêu đương

Anh ơi, xin anh, xin anh cúi trên cơn mộng dài

Để chờ ngày mai lên nắng …

(Lời Gọi Chân Mây – Lê Uyên Phương)

 

Như bạn thấy, khi đề cập đến dòng nhạc Lê Uyên Phương (LUP), lằn ranh chia cắt nhạc đề với các phát triển ý nhạc bắt đầu không rõ nét, vì nhạc LUP khúc khuỷu, nhạc sĩ khi thêm, khi bớt chữ. Hai bài tôi vừa nêu trên thực ra dễ phân loại hơn một số bài khác, như Đá Xanh hay Dạ Khúc Cho Tình Nhân. Tuy nhiên, chúng ta cũng thấy những kỹ thuật thêm bớt rất điêu luyện, như trong bài Vũng Lầy Của Chúng Ta:

Nhạc đề: Theo em xuống phố trưa nay, đang còn chất ngất cơn say

Lặp lại nhạc đề: Theo em bước xuống cơn đau, bên ngoài nắng đã lên mau

Khai triển theo cách Sentence, nhưng câu 3 vẫn giữ tiết tấu câu 2: Cho nhau hết những mê say, cho nhau hết cả chua cay

Câu 4 dùng phép thêm chữ đến hết phiên khúc với các liên ba, không còn nghỉ ngơi gì hết,nhạc đi liền tù tì tới cuối phiên khúc: Cho nhau chắt hết thơ ngây, trên cánh môi say, trên những đôi tay, trên ngón chân bước về, tình buồn, tình buồn.

 

Do những thêm bớt như trên, đầu hay cuối ca từ của một câu hay đoạn nhỏ câu sẽ rơi vào hoặc nhịp thứ nhất, hoặc nhịp thứ ba (nếu là 4/4), hoặc nhạc sĩ sẽ khéo léo đặt tiết tấu của nhạc đề ở những vị trí khác nhau.  Cách đổi vị trí này (rhythmic displacement) cũng là một cách để làm bài nhạc không quá rập khuôn, cứng nhắc. Một phương thức khác cũng thuộc loại thêm bớt, nhưng là thêm bớt nốt lặng, là làm giảm thiểu khoảng cách giữa hai câu nhạc, làm cho câu nhạc dồn dập hơn. Đoạn nhạc vừa phân tích hội đủ các kỹ thuật đang bàn.

Một thí dụ khác là nhạc phẩm Buồn Đến Bao Giờ, khi ông khéo léo cho câu kết điệp khúc rơi vào ba nhịp khác nhau: nhịp 1, phách yếu của 1, và nhịp 2, tạo một cảm giác hụt hẫng, ngỡ ngàng vì kết ở nhịp yếu 2:

Em ơi, lá đổ hoa tàn,

Đếm tuổi cuộc đời trên hai bàn tay trơn

Em ơi, em ơi,

Xuân nào tàn, Thu nào vàng, môi nào ngỡ ngàng.

Một nhạc sĩ khác có lẽ rất “tâm đắc” với cách dịch chuyển phối hợp với cách thêm bớt chữ này, đó là nhạc sĩ Từ Công Phụng. Hãy xem ông kéo dài câu ra trong điệp khúc của nhạc phẩm Như chiếc que diêm, cũng như làm hai câu đầu kết ở nhịp 3 (gian dối, tăm tối) làm cho câu lãng đãng, không rập khuôn.

 

Vì lời em sớm muộn gì cũng một lần gian dối

Tình anh sớm muộn gì cũng đưa vào tăm tối

Đời anh sớm muộn gì, đời em sớm muộn gì, tình ta sớm muộn gì, cũng hấp hối.

 

Trong đoạn cuối, nhạc sĩ đặt câu có 6 nhịp, không bằng như số nhịp của một trường canh là 4 nhịp, nên nhạc thật đi đôi với lời (prosody), là một hụt hẫng khi “ngựa bầy đã xa”:

Thôi cũng đành như tấm gương tan, mờ phai vết xưa

Xót dùm cho tấm thân ta, ngựa bầy đã xa

Những đêm mơ, thấy tan hoang, hương tình vừa chớm muộn màng.

Vừa rồi là hai phương thức chính để tạo một phiên khúc: Sentence (rrcp) và Period, cùng những cách thức thêm bớt câu nhạc để khai triển và rút ngắn lại. Có nhiều bản nhạc có cách vào đề và khai triển hơi lạ tai, nhưng ta cũng có thể xếp vào dạng rrcp, như bài Un Homme Et Une Femme, nhạc Francis Lai, lời Pierre Barouh, lời Việt Phạm Duy với nhan đề “Anh và Em”:

https://www.youtube.com/watch?v=M3y8tsDUl0s

Ðời ta yên vui (ba đa ba đa- đa ba đa ba đa)

Cùng ca hát lên (ba đa ba đa - đa ba da ba đa)

Tình trong trái tim (ba đa ba đa - đa ba đa ba đa)

Là câu nói thương yêu, cao như tiếng diều.

 

Lời ca bao la (ba đa ba đa- đa ba đa ba đa)

Biển xanh cũng mơ (ba đa ba đa - đa ba da ba đa)

Ðược như chúng ta (ba đa ba đa - đa ba đa ba đa)

Tình như nước xanh lơ, không gieo gió mưa.

 

Nhạc Francis Lai thì quá nổi tiếng với bài Love Story (Lời Việt Phạm Duy với tựa đề “Chuyện Tình”), với nhạc đề bốn chữ, rồi lập ngay lại với những nốt ấy, và tịnh tiến như Khổng Minh (cứ như thế, như thế) tới cuối phiên khúc. Vậy thì nó cũng là một biến thể của phép rrcp, nhưng không những chỉ dùng tiết tấu, mà còn dùng chung những nốt nhạc của câu trước để quay (pivot) tới câu sau!

 

Biết dùng lời rất khó, để mà nói rõ

Ôi biết nói gì, cuộc tình lớn quá. Chuyện tình đáng nhớ,

tuy cũ như là biển già trắng xoá, Cuộc tình quý giá

như những ngọc ngà nàng dành cho ta

Ôi biết nói gì ?

Nhân đà nói chuyện về Francis Lai, tôi rất tâm đắc với những nhạc phẩm khác của ông, như: Concerto Pour La Fin D’Un Amour, Un Homme Qui Me Plaît, 13 Jours En France, La Bicyclette, L’Amour D’Aimer (Emmanuelle 2), La Chanson De Mélissa (Bilitis), Thème de Bilitis, (L’Amour Est Bien) Plus Fort Que Nous, La Leçon Particulière, Du Soleil Plein Les Yeux, và một số bài nữa. Đặc điểm của ông là ông chỉ viết nhạc cũng như cộng tác với các nhà hòa âm tầm cỡ như Christian Gaubert hay Jean Musy, cũng như để người khác viết lời, như Catherine Desage, Didier Barbelivien, hay Pierre Barouh. Xin nói thêm, nhạc sĩ Phạm Duy có viết lời Việt cho một số bài khác nữa ngoài hai bài phân tích phần trên, nhưng lại để vào chuyên mục “Nhục Tình Ca”, hơi nóng bỏng và “taboo” nên cũng không có nhiều người Việt mình dám hát lại. Người Pháp thì họ công bằng hơn, họ đánh giá nhạc của ông rất có giá trị - với những bài nhạc viết cho các phim như Emmanuelle 2, Bilitis, Madame Claude, khi mà nhạc đã bay xa hơn nhiều nội dung của ba bộ phim ông được mời viết kể trên.

 

Đặc điểm rõ nét nhất là câu đầu tiên – motive – trong những bài tôi vừa kể ra của ông rất đẹp, chứa đựng nhiều nét nhạc nhỏ, để có thể dùng chúng mà khai triển thêm. Cách tịnh tiến của ông cũng rất chân phương, theo kiểu rrcp của Love Story mà tịnh tiến dần đến cuối bài. Rõ nét nhất là nhạc phẩm (L’Amour Est Bien) Plus Fort Que Nous (Lời Pháp : Pierre Barouh, lời Việt Phạm Duy với tựa đề “Tình Vẫn Trói Ta” ). Theo thiển ý, bài này là bài hay nhất của phim Un Homme Et Une Femme, (A Man And A Woman) với hai tài tử chính là Anouk Aimée và Jean-Louis Trintignant. Phim đoạt hai giải Oscar năm 1967 (phim nước ngoài hay nhất và screenplay hay nhất).  (Tôi xem xong phim này, mê quá, bèn đặt mua luôn 2 quyển tiếp là A Man And A Woman, 20 years later, và Les Plus Belles Années d’Une Vie, đều do Claude Lelouch đạo diễn, tiếc rằng quyển thứ ba không có phụ đề Anh ngữ, chỉ có phụ đề cho người Hòa Lan xem, nên tôi cũng hơi bị “lúa” vì tiếng Pháp của tôi hãy còn non, họ nói nhiều mình chẳng hiểu bao nhiêu.) Phiên bản jazz của danh ca Nicole Croisille hát chung với Pierre Barouh có thể gọi là tuyệt kỹ :

https://www.youtube.com/watch?v=M9qPulvWkA4

 

Dù vẫn bên nhau nhưng ngờ vực lẫn nhau

Dù nói yêu nhau nhưng lời chỉ thoáng mau.

Dù muốn xa nhau cho khỏi buồn đau

Tình vẫn không cho ta lìa xa nhau.

. . . .

Người thì thường mong cho người sống xa người

Người thì thường mong cho đời chóng quên đời

Voilà ! Mình muốn sống trong lẻ loi

Mà tình thì lại trói ta mà thôi.

 

Một bản nhạc khác cũng theo đường hướng rrcp là bài Concerto Pour La Fin D’Un Amour, trong phim Un Homme Qui Me Plaît (tên Mỹ là Love is a Funny Thing) với hai nam nữ tài tử chính là Annie Girardot và Jean-Paul Belmondo. Nhạc sĩ Phạm Duy viết lời Việt với tựa đề “Cho Cuộc Tình Tàn”. Giai điệu thật ngoắt ngoéo ngay từ câu đầu tiên, rồi cứ thế tịnh tiến theo dòng chảy hợp âm.

https://www.youtube.com/watch?v=2meVZitYFxg

 

Tình đã tàn theo ngày tháng cuốn đi vội vàng.

Người đã chìm sâu vào dĩ vãng xa ngụt ngàn !

Ðời đã quạnh hiu, đời thêm vắng tanh, mênh mang.

Ðời còn buồn tênh, lùi lũi đám ma đi ngang !

Ðời như giọt mưa sầu vẫn khóc cho uyên ương

Ðã ly tan ! Ðã ly tan !

. . . .

Tình của ngày nao tình vươn tới nơi địa đàng.

Người của ngày nao lả lơi tóc buông mịn màng.

Tình nhẹ nhàng trôi từ mắt tới đôi môi hôn.

Người mới nhìn nhau, lòng bối rối như tơ vương.

Tình ta là hoa là bướm, suối reo không ngưng.

Nhớ chăng em ? Nhớ chăng em ?

 

Nhạc phẩm cuối cùng mà tôi muốn giới thiệu là bài Thème principal de la musique du film Bilitis.Trong tờ nhạc tôi lượm được trên internet, tuyệt nhiên không có lời nhạc. Thế mà nhạc sĩ Phạm Duy viết thành một tình khúc thật cao đẹp, sang cả, thánh thiện, chả thấy có tí gì là “nhục tình” hết, chỉ thấy có “cùng dìu” nhau đi mà thôi. Thật là oan uổng cho một bản nhạc hay, ca từ đẹp mà bị bỏ quên nơi xó nhà. Tên bài này là “Nơi Trần Thế”. Bài mở đầu bằng một motive năm chữ, trước tiên là một liên tục fa-sol-la, sau đó nhảy thẳng lên tiên cảnh với nốt fá, rồi hạ xuống nốt si. Thế rồi Francis Lai cho nhạc nhảy lò cò lên tới nốt Mí, rồi lại hạ cánh xuống nốt La, cứ thế, lại cứ thế cho đến hết phiên khúc. Điệp khúc không gì khác hơn là một lặp lại nhưng biến đổi tiết tấu đôi chút, cung nhạc đi lên rồi đi xuống, chứ không tà tà đi lên như phiên khúc:

https://www.youtube.com/watch?v=X5jhIBkMQLA

 

Một bầy tiên hát mừng

Cập tình nhân kia, yêu thương lẫy lừng

Cùng dìu nhau đi, mênh mang bước đường

Ðể bầy tiên ngoan xôn xang cõi lòng.

Bầy tiên xin đón chào

Cập tình nhân kia, Thiên Thai bước vào

Cùng dìu nhau đi, nhẹ nhàng lên cao

Tình đẹp như hoa, đẹp tựa trăng sao

 

Cùng đàn ca, cho người hát nên lời

Kể chuyện nghe, nơi trần thế con người,

Người yêu nhau là như đã lên trời.

Người khi đã yêu rồi

Là bao xướng vui !

  

Để làm một điệp khúc từ phiên khúc, thiển nghĩ cách phát triển cũng tương tự: một ý nhạc lấy từ phiên khúc, rồi khai triển sao cho tương phản hay khác đi phiên khúc, cả về nốt nhạc, tiết tấu lẫn lời ca, rồi ta sẽ tìm cách trở lại phiên khúc. Cũng với suy diễn đó, thật ra có tất cả mười bảy cách phát triển như đã bàn trong tiểu luận Tìm hiểu cách phát triển giai điệu trong nhạc Phạm Duy, bạn đọc có thể tải xuống e-book ở phần Tài Liệu Tham Khảo để xem thêm. Thật ra, tôi chỉ bàn về những nhạc phẩm có phiên khúc gồm bốn câu, nhằm tạo hứng khởi để bạn đọc có thể nhẩn nha mày mò tự sáng tác. Còn rất nhiều các bài nhạc khác với phiên khúc dài hơn, có lẽ sẽ là những bài tập phân tích nhạc của bạn trong tương lai chăng ?

 

Để kết thúc tiểu luận, tôi mong bạn đọc nhận chân được nhạc đề, rằng chỉ có nhạc đề và những lặp lại cùng thêm bớt từng câu nhạc mới tạo nên một bản nhạc đích thực mà thôi. Nếu bạn thấy bài thơ nào hay hay, rồi nương theo bài thơ của người ta viết thành một bài nhạc là “rách việc”, vì không phải ai cũng có thể là thi sĩ như Trịnh Công Sơn, hay Phạm Duy, mà nghĩ ra thơ cùng lúc với nhạc được. Nhạc sẽ tẻ vì không có nhạc đề, không có lặp lại nhạc đề nhằm tạo hứng thú cho người nghe cảm thụ tiếp, hoặc không có những thêm bớt làm bài nhạc bớt đơn điệu. Những người chỉ bàn suông, phân tích suông mà chưa dám nghĩ đến việc thực tập sáng tạo ca khúc hằng ngày (như tôi!) cũng có một chút ích lợi, là trình độ thưởng thức âm nhạc sẽ từng ngày phát triển lên một ít, biết phân loại thế nào là nhạc hay, nhạc dở, khỏi phải tốn thì giờ nghe đến hết bài; chỉ nghe xong hai câu đầu là né sang nghe bài khác, hoặc háo hức muốn nghe tiếp coi tác giả làm thế nào để hoàn thành một phiên khúc, rồi một điệp khúc, và cả bản nhạc với hòa âm phối khí đầy đủ.

 

Xin hẹn bạn kỳ tản mạn tới và mến chúc bạn một năm mới 2024 an khang thịnh vượng, dồi dào sức khỏe.

 

Học Trò

Nam Cali 12/28/2023

Bổ Túc : Nhạc Phẩm Đầu Tay

 

Thân ái gửi đến bạn đọc sáng tác đầu tay của mình, làm ra sau 20 năm on-and-off tìm hiểu sâu về cách tạo dựng một bản nhạc. Bài nhạc này nhằm minh họa những điểm chính về cách sáng tác nhạc của bài viết trước (Lại bàn về cách tạo dựng một ca khúc.) Download tờ nhạc ở đây:

 

https://drive.google.com/file/d/1QdBaUQeB8t2xIMxWA2Ssq2i-R0tx5On3/view?pli=1

 

và nghe nhạc ở đây:

https://www.youtube.com/watch?v=t34T7VxqyzU

 

Bài thơ của Evergreen, tôi dùng để soạn bài nhạc:

 

Cà phê trưa

 

nhấp mối cà phê đắng

như nỗi buồn vừa quên

lời ru nao xa vắng

tình nào vừa gọi tên

 

chiều đi không bóng nắng

chẳng có mây che đầu

thời gian la tro bụi

tình nào la tình sau

 

sao ngăn dòng ký ức

vị cà phê tan dần

thêm chạm môi lần nữa

mà sao vẫn ngập ngừng

 

ừ thì say, thì say một chốc

đếm những mảnh tình rơi

tình đầu hay tình cuối

tôi ngồi lại với tôi

 

Tiếp theo, sau khi soạn xong nhạc phẩm, tôi gửi người bạn cùng “luyện tập” sáng tác ca khúc các bước tôi làm, để bạn tôi có thể thử làm theo:

 

Đầu tiên, mình thấy hai câu kế đầu bài (thơ/poem bạn gửi) rất có nhạc tính:

 

"Như nỗi buồn vừa quên, lời ru nao xa vắng".

 

Nhưng mình không muốn phổ thơ năm chữ, mình bèn thử 6 chữ, 7 chữ, 8 chữ, lên piano dạo theo melody nghĩ trong đầu, một chặp thì ra được câu đầu tiên:

 

Có một nỗi buồn vừa quên,

Như lời ru xa vắng nào.

 

Thế rồi mình thep phương pháp rrcp (Repeat Rhythm, Change Pitch), không nhìn bài thơ nữa, và tìm cách lắp vào câu 2, và từ từ chuyển về Bb, là cung trường liên hệ cùa Gm, coi xem sao. Notice "sáng nay", thêm vào nốt "sáng" cho đỡ tẻ nhạt, và delay nữa vì Re không nằm trong gamme Cm.

 

Đặc điểm của cách chọn âm giai Sol thứ, là nó không quá đơn giản như La thứ, vì với La thứ mình đã biết hết đường đi, các gamme liên quan.

 

Mình chơi một hồi, tự nhiên chuyển qua Ab, thấy hay hay, xong rồi lại chuyển về Gm, là một tịnh tiến 3 nốt xuống của Ab (Ab Do Mib sang G Bb Re) nhưng mình không cho nốt Ab vào ở melody, quá lạ tai vì không có trong thang âm, mà dùng nốt Do, có trong thang âm Gm.

 

Mình giới thiệu một rhythm mới "Nhớ không em, những đêm nao", cũng đi xuống như những câu trước đó (có một nỗi buồn vừa quên), nhưng giảm nốt đi, chỉ còn 3 (nhớ không em)

 

Lưu ý sự lặp lại trong bài này ở câu 1 và 2, rồi 3 và 4, để thấy lặp lại là căn bản của nhạc, khác với thơ.

 

Xong câu 4, mình cho đi lại một lần nữa (chưa có lời), rồi sang điệp khúc.

 

Trong khi đang lúng túng không biết điệp khúc phải ra sao, thì tay phải cùa mình chơi lại chord G7 với cùng nốt sol, mình thấy có vẻ hợp với bài, vì tiết tấu đã khác đi rồi, nhưng chords vẫn dùng lại G7 từ phiên khúc. Rồi mình lặp lại câu và tịnh tiến dần về Bb.

 

Mình lại tìm thấy một chord khác rất "dramatic" là F# dim (Fa# La Do Mi#), trong đó cả 4 nốt đều nằm trong thang âm Gm, nên tha hồ chế biến từ các nốt đó. Mình cũng tạo các lời "tạm" (để giữ chỗ/place holder) thôi, nhưng nghe ra cũng hợp với bài nhạc. Vì lý do đó mình có "Ý thơ: Evergreen".

 

Tôi rất sung sướng khi viết xong bản nhạc đầu tay. Với “thắng lợi” này, tôi biết mình sẽ dễ dàng hơn khi muốn viết một bài kế tiếp. Tôi cũng tự hứa là sẽ luôn tìm hiểu và viết tiếp các tiểu luận khác về âm nhạc, như tôi đã làm trong suốt gần 20 năm qua.

 

Thân ái chào bạn.

 Hoctro

 

Tài Liệu Tham Khảo:

·        Great Songwriting Techniques – Jack Perricone 2016. URL: https://www.jackperricone.com/great-songwriting-techniques

 

 

·        Những Nhận Định Về Nhạc Việt Nam Và Âu Mỹ Từ Thập Kỷ 60 đến nay – Hiệp Dương (also known as Học Trò) 2020. URL: https://t-van.net/hoc-tro-nhung-nhan-dinh-ve-nhac-viet-nam-va-au-my/

 

·        Francis Lai Story. URL: https://www.youtube.com/watch?v=Vr6YVGMlXQ0

 

 

·        Phạm Duy - Nhục Tình Ca. URL : https://phamduy.com/en/van-nghien-cuu/ngan-loi-ca-khac/5518-nhuc-tinh-ca-1986-87